Ιστορία του Σαλέντο (Salento) & της Απουλίας (Puglia)

Γνήσια τέκνα του Οδυσσέα, οι Έλληνες επιδόθηκαν από αρχαιοτάτων χρόνων σε συνεχείς μετακινήσεις.

Η οικονομική δυσπραγία («Ελλάδι πενίη αείποτε σύντροφος εστί», σύμφωνα με τον Ηρόδοτο), οι εμφύλιοι πόλεμοι και πολιτικές μεταβολές στις μητροπόλεις ώθησαν τους Έλληνες στη δημιουργία αποικιών από τα τέλη κιόλας της 2ης χιλιετίας π.Χ.

Ο Μύθος και η πραγματικότητα μαζί δημιούργησαν την ιστορία της παρουσίας των ελλήνων στο νότιο κομμάτι της Ιταλίας της γνωστής και ως Μεγάλης Ελλάδας (Magna Grecia).

Από επιγραφές φέρεται ότι πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Ιλλυριοί ένας λαός  βοσκών και αγροτών, καθώς και εξαιρετικοί εκτροφείς αλόγων.

Το όνομα ΙΑΠΥΓΕΣ τους δόθηκε από Έλληνες συγγραφείς, οι οποίοι ανέφεραν την προέλευση αυτού του λαού από τον Ιάπυγα.

Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις, ο Ιάπυξ ήταν γιος του Τρωαδίτη Λυκάονα (οπότε ήταν αδελφός του Πανδάρου) ή αδελφός του Δαύνου και του Πευκητίου.

Αλλού πάλι αναφέρεται ως γιος του Δαιδάλου και κάποιας ανώνυμης Κρητικιάς.  (Ο Ιάπυξ περιλαμβάνεται στους Αινειάδες ως θεραπευτής).

 Όταν ο Ιάπυγας διέσχισε την Αδριατική Θάλασσα και βρέθηκε στην Puglia συγχωνεύτηκε με τον ντόπιο πληθυσμό που στη συνέχεια χωρίστηκαν σε τρεις διαφορετικές εθνικές ομάδες, τους ΔΑΝΑΟΥΣ τους ΠΕΥΚΙΟΥΣ και τους ΜΕΣΣΑΠΙΟΥΣ.  (Dauni , Peuceziι Messapi) :

Οι Δαυνίοι ή Απουλίοι  που εγκαταστάθηκαν στο βόρειο κομμάτι στην επαρχία  της Φότζια (Foggia) .

 Οι Πευκετίοι  που εγκαταστάθηκαν στη γή του Μπάρι. 

 Οι ΜΕΣΑΠΙΟΙ ή ΣΑΛΕΝΤΙΝΙΟΙ που εγκαταστάθηκαν στο νοτιότερο τμήμα της Απουλίας (Puglia), το σημερινό Σαλέντο (Salento).

Η πρώτη πόλη ιδρύθηκε από ΜΕΣΣΑΠΙΟΥΣ  ήταν η Ωριάς , που βρίσκεται έξω από το ΠΡΙΝΤΕΖΙ και λέγεται Ώρια.

Ίχνη από οχυρώσεις των Μεσσαπίων 

με τεράστιους μονόλιθους

Για την παρουσία των ΙΑΠΥΓΩΝ υπάρχει και άλλη εκδοχή – μύθος  που εμπεριέχει και τον ΗΔΟΜΕΝΕΑ (εγγονό του Μίνωα), όπως μάς λέει ό Στράβωνας.

Σε αυτή την εκδοχή ο Ιάπυξ ήταν ο αρχηγός μιας ομάδας Κρητικών που ακολούθησαν τον ΙΔΟΜΕΝΕΑ (εγγονό του Μίνωα), ο οποίος με στρατό και πλοία κατευθύνθηκε προς την Σικελία για να εκδικηθεί το θάνατο του ΜΙΝΩΑ* αλλά μια τρικυμία τους έριξε στη Νότια Ιταλία. Εκεί, στον Τάραντα, ίδρυσαν μία αποικία, την Ιαπυγία.

Μία άλλη εκδοχή αναφέρει πως ο Ιάπυξ πήγε στη Ν. Ιταλία κατευθείαν από την Κρήτη, ενώ ο αδελφός του  Ικάδιος μεταφέρθηκε από ένα δελφίνι στους πρόποδες του Παρνασσού, όπου ίδρυσε τους Δελφούς.

*Για την εκδοχή του ότι ο Ιάπυξ ακολούθησε τον Ιδομενέα προς την Σικελία προκύπτει από το παρακάτω ιστορικό γεγονός.

Στο παλάτι του Μίνωα είχε βρει άσυλο ως γνωστόν και ο Αθηναίος εφευρέτης Δαίδαλος μετά την εξορία του από την Αθήνα.

 Ό Μίνωας αξιοποίησε το ταλέντο του Δαίδαλου, και ιδιαίτερα τις αρχιτεκτονικές του γνώσεις. Ένα από τα έργα του ήταν και ο περίφημος λαβύρινθος, όπου τοποθετήθηκε ο Μινώταυρος.

Σύντομα όμως ο εφευρέτης έπεσε στη δυσμένεια του Μίνωα. Αιτία ήταν η βοήθεια που προσέφερε στην Αριάδνη δίνοντας της το μίτο για να βοηθήσει το Θησέα. Κατ' άλλους η βοήθεια που προσέφερε στην Πασιφάη προκειμένου να συνευρεθεί με τον ταύρο.

Το αποτέλεσμα πάντως ήταν ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος να φυλακιστούν στο λαβύρινθο. Από εκεί κατόρθωσαν να δραπετεύσουν με τη χρήση φτερών, ο Ίκαρος όμως βρήκε τραγικό τέλος.

Μετά τη δραπέτευση του Δαίδαλου ο Μίνωας τον αναζήτησε προκειμένου να μην αποκτήσει άλλος τα μοναδικά έργα, που του είχε κατασκευάσει στην Κρήτη. Διέδιδε ότι αναζητούσε ένα τεχνίτη, ο οποίος να μπορεί να περάσει μία κλωστή μέσα από ένα όστρακο που είχε σχήμα κοχλία. Προσδοκούσε ότι μόνο ο Δαίδαλος μπορούσε να το κατορθώσει. Τελικά τον εντόπισε στη Σικελία, όπου είχε καταφύγει στην αυλή του βασιλιά της Καμικού, Κόκαλου. Ο Κόκαλος έδωσε το όστρακο στο Δαίδαλο, ο οποίος κατάφερε να περάσει την κλωστή σε αυτό αφού έδεσε στην άκρη της ένα μυρμήγκι ή μία μέλισσα.

Μόλις είδε την κλωστή περασμένη, ο Μίνωας ζήτησε από τον Κόκαλο να του παραδώσει το Δαίδαλο, γιατί μόνο αυτός θα μπορούσε να το επιτύχει.

Ο Κόκαλος προσποιήθηκε ότι θα ενδώσει στο αίτημα του, όμως του ζήτησε πρώτα να συμμετάσχει σε ένα συμπόσιο που θα διοργάνωνε.

Πριν το συμπόσιο ο Μίνωας θα έπρεπε να λουστεί. Οι κόρες του Κόκαλου του έριξαν καυτό νερό με αποτέλεσμα ο Μίνωας να βρει φρικτό θάνατο.

Έτσι λοιπόν προκύπτει η ανωτέρω εκδοχή.

Κατά την περίοδο μεταξύ του όγδοου και του έκτου αιώνα π.Χ., την εποχή του ελληνικού αποικισμού της Μεσογείου , οι ΙΑΠΥΓΕΣ αντιστέκονταν επίμονα στον ανώτερο πολιτισμό της Ελλάδας Μην ξεχνάμε πόσο ηχηρή σε όλο τον ελληνικό κόσμο ήταν η μάχη των ΙΑΠΥΓΩΝ και ΜΕΣΑΠΙΩΝ το 473 π.χ. όπως αναφέρεται από τον Ηρόδοτο   κατά της βασιλείας των ΤΑΡΑΝΤΙΝΩΝ όπου αργότερα, με την αδιάκοπη ανάπτυξη του Τάραντα (και με τη συμμαχία των ΔΑΥΝΙΩΝ και των ΠΕΥΚΕΤΙΩΝ  οδήγησε στην ήττα των ΜΕΣΣΑΠΙΩΝ.

Από τον 4ο αιώνα π.Χ. η Απουλία καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους

Gnatia ή Ignatia (Εγνατία). Αρχαία πόλη των Μεσσαπίων   

(σύνορα του Σαλέντο και της σύγχρονης πόλης Fasano). 

Χρονολογείται από την Εποχή του Χαλκού (15ος αι. π.Χ.).

Το κομμάτι αυτό της Ιταλίας, πού λεγόταν και "Ελλάδα του Οτράντο", στο τακούνι της Ιταλικής μπότας, το 250 π.Χ. γραφόταν στο χάρτη το Ρωμαϊκό με τ' όνομα «Καλάμπρια». Ή σημερινή Καλάμπρια λεγόταν Βρουττία.

Αργότερα αποτέλεσε τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Ο πόλεμος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας με τους Οστρογότθους τον 6ο μ.Χ αιώνα και η κήρυξη της Εικονομαχίας τον 7ο μ.Χ. αιώνα από τον αυτοκράτορα Λέοντα Γ' τον Ίσαυρο που στο Βυζάντιο φούντωσε η θύελλα της εικονομαχίας και ξεκί­νησαν απανωτές, άγριες διώξεις, με πρωτοστάτη το στρατηγό Μιχαήλ Λαχανοδράκοντα, εναντίον των μοναχών, των προσηλωμένων στις ει­κόνες, το 727 μ.Χ. έφερε από την Συρία και την Καππαδοκία τους ορθόδοξους ΒΑΣΙΛΙΑΝΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ  «από το όνομα του Αγίου Βασιλείου, ο οποίος έζησε στην Καισα­ρεία της Καππαδοκίας,»  κατά δεκάδες χιλιάδες (ο μεγάλος ιστορικός Βασίλιεφ ανεβάζει σε 50.000 τους μοναχούς τούτους που πήραν αναγκαστικά το δρόμο της ξενιτιάς), βρήκαν τότε σίγουρη καταφυγή στις βυζαντινές επαρχίες της Ιταλίας.

Μάλιστα, κατά τους 10° και 11ο  αιώνες, οι βασιλιάνοι μοναχοί, με αθρόες μετακινήσεις τους από τη Σικελία και Καλαβρία προς τη νότια Απουλία (Puglia), παρουσίασαν μια τεράστια πληθυσμιακή αύξηση.

Την παρουσία τους θα την δούμε και στη ΜΑΤΕΡΑ όπου σε υπόσκαφες πολιτείες, αντέγραφαν τον τρόπο ζωής τους από την Καππαδοκία και τη Συρία.

Στα μέσα του 16ου αιώνα βάσταξαν κατόπιν σιγά-σιγά παραδόθηκαν στους παπικούς.

Το 1041 κατακτήθηκε από τους Νορμανδούς όπου ο Τάρας εγκαθίδρυσε την έδρα του Οίκου των Αντζού δεν στάθηκε εμπόδιο στην πνευματική ανάπτυξη του ελληνισμού της Κάτω Ιταλίας. Η ελληνική παιδεία μετατράπηκε με αυτό τον τρόπο σε γέφυρα μεταλαμπαδεύοντας τα ελληνικά γράμματα στη Δυτική Ευρώπη.

Τη χορεία των κατακτητών ακολούθησαν οι Τούρκοι που απέκτησαν τον έλεγχο του Οτράντο το 1480 και οι Ισπανοί που κατέλαβαν την Απουλία το 1529.

Η περίοδος της ισπανικής κυριαρχίας στάθηκε καθοριστική, διότι κληροδότησε το στυλ μπαρόκ στο Σαλέντο και ειδικότερα την επαρχία του Λέτσε.

 Το 1700 περνά στον έλεγχο της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας και λίγο αργότερα, το 1738, ο οίκος των Βουρβώνων αποκαθίσταται στην περιοχή.

Η ξένη κατοχή τερματίζεται το 1860 με την ένωση της Ιταλίας και τη δημιουργία εθνικού κράτους.