Στερνατία

Ένα απο τα Ελληνόφωνα χωριά της Σαλεντινής Ελλάδας είναι η Στερνατία. Το όνομα αυτό μπορεί να προέκυψε από τις ατέλειωτες στέρνες που υπάρχουν στην περιοχή.

Η παράδοση όμως αναφέρει ότι κι εκεί στα παλιά χρόνια είχαν τη συνήθεια να μοιρολογάνε τους νεκρούς οι «πρεφίκες» ή «ρεπούτες» όπως άλλωστε γινόταν και σ' όλη τη γη τού Οτράντο.

Επειδή αυτές χτυπούσαν το στέρνο τους την ώρα πού έθαβαν τους νεκρούς, όπως περιγράφει ό Όμηρος την ταφή τού Έκτορα στην Τροία, πήρε το όνομα από το στέρνο και τύπτω.

Οι Έλληνες την κατοίκησαν από τότε πού σιγά-σιγά οι μεγάλες πόλεις διαλύονταν. Ή παράδοση λέει ακόμα πώς επτά πόλεις μαζεύτηκαν στην Στερνατία, πού την έκαναν φρούριο για να προστατευτούν.

Και πάνω στην πόρτα του έγραψαν τη λέξη πού σώζεται ακόμα ΦΙΛΙΑ. 

Πλάι στη λέξη αυτή είναι ένας χάρτης, πού γράφει την ένωση των επτά πόλεων, και ένας δράκος πού σημαίνει τη δύναμη στην ένωση και την φιλία πού κλείνει ή πόρτα αυτή της προστασίας.

Το 1480 πολιορκήθηκε από τους Τούρκους πού τελικά την νίκησαν και την καταστρέψανε. Γι' αυτό και δεν έχει ή πόλη να δείξει σπουδαία Ελληνικά μνημεία, γιατί τα παλάτια των αρχόντων, πού σώζονται και το μοναστήρι των Ντομενικάνων καλόγερων, είναι του 16ου αιώνα.

Η εκκλησία έχει καμπαναριό σε στυλ μπαρόκ όπως και οι άλλες Σαλεντίνικες πόλεις..

Το ορθόδοξο δόγμα στη Στερνατία άρχισε να πολεμιέ­ται από τους λατίνους παπάδες από τον 15ο αιώνα, άλλα άντεξε εκεί ως τον 17ο.

Το 1608 στη Στερνατία, όπως φαίνεται από εκκλησιαστικά ντοκουμένα, ήταν ένας λατίνος εφημέριος και οκτώ κληρικοί Έλληνες (κιέρικοι, όπως τους έλεγαν). Σιγά-σιγά έγινε το αντίθετο... λιγόστευαν οι κληρικοί και το 1627 έμεινε μόνο ένας Έλληνας παπάς ώσπου χάθηκε κι αυτός.

Γι' αυτό ακόμα μέχρι σήμερα στη Στερνατία ακούς τους γέρους να σου μιλάνε για τα δικά τους με παραβολές τού Ευαγγελίου στα Ελληνικά.

ΣΤΕΡΝΑΤΙΑ 1990. Συνάντηση στο σύλλογο "ΧΩΡΑ ΜΑ"

Οι κάτοικοι, 3500 περίπου, ζουν από τα προϊόντα πού οι ίδιοι παράγουν στα καμίνια πού είναι εκεί γύρω ψήνοντας τούβλα για τα σπίτια, βάζα, πιάτα και διάφορα είδη λαϊκής

Η μετανάστευση έκανε μεγάλο κακό στον Ελληνισμό της Στερνατίας.

Χοροί και τραγούδια του Σαλέντο

Ταραντέλα  « Ταραντέλα Πίτσικα »

   Η «Ταραντέλα Πίτσικα» είναι ο πιο χαρακτηριστικός τελετουργικός χορός και χορός της έκστασης της κάτω Ιταλίας. Ο παραδοσιακός χορός της κάτω Ιταλίας, η ταραντέλα, συνδέεται μα την αρχαία ελληνική αποικία του Τάραντα και στον πυρήνα των ελληνόφωνων χωριών του Σαλέντο.

Συνδέεται λοιπόν με ένα φαινόμενο που ονομαζόταν ταραντισμός. Ο ταραντισμός ήταν μια μορφή κρίσης μανίας που θεωρούσαν ότι οφειλόταν στο τσίμπημα μιας αράχνης για αυτό και ονομάζεται και ταραντέλα πίτσικα από το πιτσικάρε - τσιμπάω. Η Λικόσα ταραντούλα θεωρούσαν ότι τσιμπούσε κάποιον χωρικό μέσα στα χωράφια. Και για να θεραπευτεί κάποιος που τον είχε τσιμπήσει γινόταν ένας μουσικός εξορκισμός.

Ειδικοί οργανοπαίχτες πήγαιναν στο σπίτι του άρρωστου και άρχιζαν να παίζουν 12 διαφορετικά μοτίβα. Στην αντίστοιχη μελωδία που θεωρούσαν ότι αντιστοιχεί στο μέγεθος και στο χρώμα της αράχνης που τον τσίμπησε ο άρρωστος άρχιζε να χτυπιέται και ξεκινούσε έναν ξέφρενο μιμητικό χορό που μιμούνταν τις κινήσεις της αράχνης. Αυτό μπορούσε να κρατήσει και 3 ολόκληρες μέρες χωρίς διακοπή. Αυτός έπεφτε στο πάτωμα κουρασμένος και εξουθενωμένος αλλά θεραπευμένος.

Το φαινόμενο του ταραντισμού παρουσίασε πολύ μεγάλη έξαρση στο χορό της κάτω Ιταλίας και κυρίως με επίκεντρο τα ελληνόφωνα χωριά. Αρκετές κινήσεις θυμίζουν εικόνες από αρχαία αγγεία σε χορό και οι γυναίκες κυρίως είναι αυτές που παίρνουν το ταμπορέλλο το ντέφι, το οποίο στην αρχαία Ελλάδα το έπαιζαν οι βακχίδες οι ακόλουθες του Διόνυσου.

Στα ελληνόφωνα χώρια συμπτώματα του ταραντισμού αναφέρονται μέχρι και την δεκαετία του 60 και οι κοινωνικές συνθήκες στα επόμενα χρόνια έπαψαν να ευνοούν τέτοιου είδους δρώμενα.

Οι Ταμπουρελίστοι του Τορεπαντούλι

Στις 29 Ιουνίου κάθε χρόνο στη γιορτή του αγίου Παύλου, θα ακούσουμε στο τραγούδι να αναφέρεται «ο άγιος Παύλος». Συγκεντρώνονταν στην Στερνατία οι γεροντότεροι Ταραντάτοι όλοι αυτοί που χόρεψαν παλαιά και είχαν αυτή τη μορφή κρίσης και κάνουν ένα λαϊκό προσκύνημα στην περιοχή της ελληνόφωνης περιοχής.

Οι χορευτές και χορεύτριες παίζουν παρά πολύ με τα χρώματα κάθε πανί διαφορετικού χρώματος που κρατάνε αναφέρεται σε αράχνη διαφορετικού χρώματος.

Όμως τι υποδηλώνει το τσίμπημα της αράχνης;

Η χερσόνησος του Σαλέντο είναι η γη του επαναλαμβανόμενου τσιμπήματος σύμφωνα με τον ιταλό εθνογράφο Ernesto de Martino. Μία γη με τόσα προβλήματα αδύναμη να  προσφέρει ασφάλεια και προστασία στον πληθυσμό της. 



Τραγούδια της Grecia Salentina (Ελλάδα του Σαλέντο) στα ελληνόφωνα χωριά της κάτω Ιταλίας.

 

Ποιος ξέρει χελιδόνι μου (Aremu Rintineddha)

Παραδοσιακή μουσική                                       Στίχοι του Τζιουζέπε Απρίλε

Ποιος ξέρει χελιδόνι μου

Ποια θάλασσα σε φέρνει

Από πούθε φτάνεις

Με τον καλό καιρό

Έχεις το στήθος άσπρο

Και μαύρα τα φτερά

Σταυρό χρώμα της θάλασσας

Και την ουρά ανοιχτή

Μπρος στη θάλασσα εγώ

Στέκομαι και σε κοιτώ

Λίγο σηκώνεσαι ψηλά, λίγο γέρνεις χαμηλά

Λίγο αγγίζεις το νερό

Σε ρωτώ για τη μάνα μου

Και για όλη τη γειτονιά

Αν είχες μιλιά    

Πόσα θα ‘χες να μου πεις.

Μα συ τίποτα δε μου λες

Όσο κι αν σε ρωτώ

Λίγο σηκώνεσαι ψηλά, λίγο γέρνεις χαμηλά

Λίγο αγγίζεις το νερό

 

 Καληνύχτα (Kali nifta)

Παραδοσιακή μουσική                                     στίχοι του Βίτο Ντομένικο Παλούμπο

Διασκευή Πιερ πάολο Ντε Τζόρτζι και Τζίνο Ινγκρόσο                                                      

Τι γλυκιά που είν’ η νύχτα, τι ωραία

δεν κοιμάμαι μα σκέφτομαι εσένα

πίσω απ’ το παραθύρι σου αγάπη μου

της καρδιάς μου τον πόνο σου λέω.

Λαριλό λαριλό λολαλέρο

Έχω πάντα το νου μου σε σένα

γιατί εσένα ψυχή μου αγαπώ

κι όπου πάω όπου είμαι όπου στέκω

στην καρδιά μου πάντα εσένα βαστώ.

Λαριλό λαριλό λολαλέρο

 Μα εσύ δε μ’ αγάπησες μάτια μου,

Συ δεν πόνεσες ποτέ σου για μένα

Τα ωραία σου χείλη δεν άνοιξες

Να μου πεις λόγια αγάπης βλογημένα

Λαριλό λαριλό λολαλέρο

Καληνύχτα, σ’ αφήνω και φεύγω

Συ κοιμάσαι κι εγώ υποφέρω

Μα όπου πάω όπου φεύγω όπου στέκω

Στην καρδιά μου πάντα εσένα βαστώ.

Λαριλό λαριλό λολαλέρο   

                    

Νύχτα αγάπης (nitta a tse agapi)

   

                                                                                                  στίχοι του Αντόνιο Άνκορα

μουσική του Πιερπάολο Ντε Τζόρτζι  

Πίτσικα, αγάπη, τραγούδια

Πίτσικα, αγάπη, χορό

Πίτσικα, αγάπη, τραγούδια

Πίτσικα, αγάπη, χορό

Πίτσικα, αγάπη, τραγούδια

Πίτσικα, αγάπη, χορό

Όπα, όπα, όπα οπ (τρις)

Πίτσικα, αγάπη, τραγούδια

Πίτσικα, αγάπη, χορό

Χορέψτε, τραγουδήστε

Γυναίκες, άντρες και παιδιά

Χορέψτε, τραγουδήστε

Να ζήσει η γκρίκο στην Γρετσία

Να ζήσει η γκρίκο στην Γρετσία

Νύχτα με αγάπη

Νύχτα με χορό

Κλαίω και τραγουδώ

Την αγάπη που βαστώ

Για να ζήσει στην καρδιά

Η γκρίκο η λαλιά (δις)

Κλαίω κλαίω και τραγουδώ

Σε γλώσσα γκρίκο τραγουδώ (δις)

Με χαρά και ευτυχία

Βρίσκουμε την αρμονία (δις)

Που ‘χαμε μια φορά

Μια φορά μες στην Γρετσία (δις)

Πίτσικα, αγάπη, τραγούδια

Πίτσικα, αγάπη, χορό

Πίτσικα, αγάπη, τραγούδια

Πίτσικα, αγάπη, χορό

Πίτσικα, αγάπη, τραγούδια

Πίτσικα, αγάπη, χορό

Όπα, όπα, όπα οπ (τρις)

Πίτσικα, αγάπη, τραγούδια

Πίτσικα, αγάπη, χορό

Χορέψτε, τραγουδήστε

Γυναίκες, άντρες και παιδιά

Χορέψτε, τραγουδήστε

Να ζήσει η γκρίκο στην Γρετσία

Να ζήσει η γκρίκο στην Γρετσία

Λόγια αγάπης

Γυναίκες και κρασί

Μου καίνε την καρδιά

Το μυαλό, την ψυχή

Η γκρίκο φωτίζει το μυαλό

Κλαίω, κλαίω και τραγουδώ (δις)

Για να ζήσει στην καρδιά

Η γκρίκο η λαλιά (δις)

Κλαίω κλαίω και τραγουδώ

Με λόγια γκρίκα τραγουδώ (δις)

Με χαρά και ευτυχία

Βρίσκουμε την αρμονία (δις)

Που ‘χαμε μια φορά

Μια φορά μες στην Γρετσία (δις)

 

Γυναίκες, κρασί, πίτσικα (Ghinekes krasi)

μουσική του Πιερπάολο Ντε Τζόρτζι                                στίχοι του Αντόνιο Άνκορα

 

Για σένα τραγουδώ ωραία κοπελιά, 

Τραγουδώ την αγάπη με πόνο

Ελάτε κοπέλες, ελάτε, ελάτε

Να χορέψουμε πίτσικα όλη τη νύχτα.

Εγώ τραγουδώ με λόγια θερμά

Να ζήσει η γκρίκο η λαλιά.

Για σένα τραγουδώ ωραία κοπελιά

Τραγουδώ την αγάπη με πόνο

Τραγουδώ, τραγουδώ πάντα γι αγάπη

Τραγουδώ, τραγουδώ πάντα γι αγάπη

Τραγουδώ, τραγουδώ, πάντα γι αγάπη

Θέλω εγώ να τραγουδώ.

Ελάτε κοπέλες ελάτε ελάτε

Να χορέψουμε την πίτσικα

Πίτσικα πίτσικα όλη τη νύχτα

Πίτσικα πίτσικα όλη τη νύχτα

Πίτσικα πίτσικα όλη τη νύχτα

Πίτσικα πίτσικα με χαρά

                          

Γυναίκες και κρασί

Τι θέλουμε άλλο απ’ τη ζωή

Για να σβήσει η φωτιά

Που ‘χουμε μέσα στην καρδιά

Για να σβήσει η φωτιά

Που ‘χουμε μές στην καρδιά

Γυναίκες, κρασί

Τι θέλουμε άλλο απ’ τη ζωή

Για να σβήσει η φωτιά

Που ‘χω μέσα στην καρδιά

Για να σβήσει η φωτιά

Που ‘χω μέσα στην καρδιά

Μες στη μέση του χορού θωρώ εσένα

Να σε φιλήσω ήθελα εγώ

Τραγουδώ τραγουδώ πονεμένα

Τραγουδώ τραγουδώ πονεμένα

Τραγουδώ τραγουδώ πονεμένα

Με λόγια αγάπης τραγουδώ

Να ζήσει η γλώσσα μου ήθελα εγώ

Γκρεκιά κοπέλα σ’ αγαπώ

Τραγούδια τραγούδια τραγουδώ

Τραγούδια τραγούδια τραγουδώ

Τραγούδια τραγούδια τραγουδώ

Να ζήσει η γλώσσα μου ζητώ.

Πίτσικα και χορό

Τα τραγούδια είναι νερό

Να σβήσει τη φωτιά

Που καίει την κοπελιά

Να σβήσει τη φωτιά

Που καίει την κοπελιά

 

Ο εθνομουσικολόγος Πιέρ Πάολο ντε Τζόρτζι και το συγκρότημα «οι ταμπουρελίστι του Τορεπαντούλι»

Tο  Palèo cerò

Η συλλογή To palèo cerò του συγκροτήματος I Tamburellisti di Torrepaduli είναι ένα νεωτεριστικό έργο που εντάσσεται στο μουσικό και πολιτιστικό corpus της Ελληνοσαλεντινής παράδοσης και της ευρύτερης περιοχής του Σαλέντο.

Το συγκρότημα, ιδιαίτερα γνωστό στην Ιταλία και την Ελλάδα, που επανέφερε στο μουσικό προσκήνιο την πίτσικα πίτσικα διασκευάζοντάς την σε σύγχρονο είδος μουσικής, χρησιμοποιεί το όνομα Torrepaduli για την υψηλή συμβολική του αξία, καθώς πρόκειται για ένα χωριό του νότιου Σαλέντο, μιας περιοχής όπου πριν από λίγους αιώνες ομιλείτο η γκρίκο.

Το όνομα επαναφέρει αρχαίες μνήμες της νότιας Απουλίας, και συγκεκριμένα την πίτσικα πίτσικα με το παραδοσιακό ταμπουρέλο και το συμβολικό χορό των σπαθιών πίτσικα σκέρμα.

Παρότι ανήκει σε σαφώς παραδοσιακό πλαίσιο, το γκρουπ είναι αυθεντικό και νεωτεριστικό, υπό την έννοια ότι προτείνει νέες ερμηνείες και, πάνω απ’ όλα, συνθέτει νέες μελωδίες και στίχους, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά υλικό που αντλεί τις ρίζες του στην τοπική παράδοση.

Πρόκειται για μια αρχαία διονυσιακή μουσική, που ανιχνεύθηκε διεξοδικά με τις αισθητικές και εθνομουσικολογικές έρευνες του Πιερπάολο Ντε Τζόρτζι.

Τα βήματα και οι χορευτικές κινήσεις, τα μουσικά όργανα, τα μελωδικά και αρμονικά στοιχεία αυτής της μουσικής, που χρησιμοποιείτο ως θεραπεία για όσους πίστευαν πως είχαν τσιμπηθεί  από την μυθική αράχνη, ή φίδι, που ονομαζόταν ταράντα, αποκαλύπτουν βαθιές ρίζες που ανάγονται στον χώρο της  ελληνικής παράδοσης και  της Μεγάλης Ελλάδας (Magna Grecia).     

Η γκρίκο που χρησιμοποιείται στα κείμενα έχει ιδιαίτερη πολιτιστική και ιστορική σημασία. Κάποιες φορές εναλλάσσεται, με καλλιτεχνικό τρόπο, με φράσεις στην ιταλική γλώσσα για να γίνεται πιο εύκολα κατανοητή. Ουσιαστικά, αυτή η γλώσσα που αποτελεί, εν μέρει, τη γλώσσα των κλασσικών της Σαλεντινής παράδοσης, είναι πάνω απ’ όλα η ανανεωμένη και δυναμική γλώσσα  του Κοριλιανού ποιητή Αντόνιο Άνκορα, ενός σπουδαίου πολιτιστικού παράγοντα που με το σημαντικό του έργο αναγνωρίστηκε Πρεσβευτής του Ελληνισμού.

Ο Πιερπάολο Ντε Τζόρτζι μελοποίησε τους  ζωηρούς του στίχους και τους τραγουδά με έντονη, πονεμένη φωνή, ενώ οι Ρόκο Λούκα και Σαλβατόρε Κρούντο αναδεικνύουν το ρυθμό τους με τα υπέροχα παραδοσιακά ταμπουρέλι. Επίσης, η Ντόρα Ντε Βίτις και ο Ντονάτο Νούτσο, με βιολί και ακορντεόν αντίστοιχα, προσθέτουν μελωδία και αρμονία. Οι καλλιτεχνικές και ποιητικές συγκινήσεις αναμιγνύονται, εντέλει,  μ’ αυτές που προέρχονται από το εγχείρημα αναβίωσης της γκρίκο, μιας γλώσσας που ξαναζεί εδώ δυναμικά και διατηρεί το ρόλο της στις μεγάλες πνευματικές και επικοινωνιακές αξίες της υπέροχης μητέρας της, της Ελληνικής Γλώσσας.

 

ΚΟΡΙΛΙΑΝΟ ΝΤ' ΟΤΡΑΝΤΟ (Coriggliano d' Otranto)

Πλατεία του Αι Νικόλα

Ο χώρος της πλατείας, ακόμη επιστρωμένος με αρχαίες πλάκες σκληρού ασβεστόλιθου, καταλαμβάνεται από μια διακοσμητική βρύση, έργο του αρχιτέκτονα  Σισίνι, και από μια κολόνα  που φτιάχτηκε το 1848 με ντόπια πέτρα και αναστηλώθηκε το 1948, όπως πιστοποιεί η εγχάρακτη επιγραφή στη βάση της. 

 Στην κορυφή της κολόνας υπάρχει ένα άγαλμα της Παναγίας της Χάριτος του 17ου αιώνα, που θεωρείται πως προέρχεται από μια παλιά εκκλησία εκτός των τειχών, αφιερωμένη  στην Παναγία ντέλε Ποτσέλε (των πηγαδιών).

 Στον περίχωρο, δέσποζε ως τη δεκαετία του ’20 ένα αρχαίο παρεκκλήσι που ήταν αφιερωμένο στην Παναγία Ασούντα (Παναγία που ανελήφθη).

 Στις 18 Νοεμβρίου 1868 η τοπική διοίκηση ζήτησε την κατεδάφισή του επικαλούμενη λόγους δημόσιας υγείας και την ανάγκη διεύρυνσης της πλατείας.

 Οι διαξιφισμοί μεταξύ της Κοινότητας και της Αδελφότητας στην οποία ανήκε το παρεκκλήσι, διήρκεσαν δεκαετίες και μόνο στις 5 Ιουλίου 1926 αποφασίστηκε η κατεδάφισή του.

Σύμφωνα με την παράδοση, το παρεκκλήσι είχε χτιστεί στα ερείπια ενός αρχαίου ναού αφιερωμένου στη θεά Βέστα. Μια εγχάρακτη επιγραφή σε μαρμάρινη πλάκα στον τοίχο της εκκλησίας παραπέμπει, στην αριστερή της πλευρά, στην παράδοση που για 600 χρόνια ήθελε αυτόν το ναό να είναι αφιερωμένος στη λατρεία της θεάς Βέστα, ως το 43 μ.Χ. όταν αφιερώθηκε στο Φιλεύσπλαχνο Χριστό. Στο δεξιό της μέρος, αναφέρεται πως μέχρι το 1641 υπήρξε έδρα της Αδελφότητας της Παναγίας Αμώμου.

Γύρω στο 1650, επ’ ευκαιρίας ορισμένων παρεμβάσεων αναπαλαίωσης, κάτω από μια πλάκα βρέθηκε ένα μεταλλικό αγγείο σε σχήμα λυχνίας λαδιού.  Κατά την παράδοση, η λυχνία που ήταν ακόμα αναμμένη, έσβησε σε επαφή με τον αέρα. Για το λόγο αυτό η πλάκα επονομάστηκε «Λινάτσι» και βρίσκεται σήμερα εντοιχισμένη  στον αριθμό 8 της πλατείας.

Άλλες πηγές αναφέρουν πως πρόκειται για μια πλάκα που παραπέμπει σε αρχαίες λατρείες. Πράγματι, αναπαριστώνται μια σκάλα και ένα χέρι που κρατά ένα αντικείμενο που μοιάζει με λυχνία, ενώ, αν το παρατηρήσει κανείς καλά, πρόκειται για ένα χάρακα.

Ως εκ τούτου, εικάζεται πως πρόκειται για αναμνηστική πλάκα που παραπέμπει σε μια τέχνη που χρησιμοποιούσε το χάρακα και το μέτρο σαν βασικά της εργαλεία. Το στοιχείο αυτό, με τη σειρά του, υποδηλώνει έναν πιθανό σύνδεσμο λατόμων και οικοδόμων.

Μερικοί, επίσης, πιστεύουν σε μια πιθανή συμβολική σημασία της, σχετική με τους Καρμπονάρους.

ΚΟΡΙΛΙΑΝΟ ΝΤ' ΟΤΡΑΝΤΟ (Corigliano d' Otranto)

Εκκλησία του Αι Νικόλα  (Barocco Chiesa San Nicola)

 Ο Καθεδρικός Ναός χτίστηκε γύρω στο 1570 στη θέση όπου παλαιότερα υπήρχε ένα παρεκκλήσι, όπως δείχνει η ημερομηνία σκαλισμένη στο επιστύλιο της εισόδου  (1573). Προηγούμενα, ο Καθεδρικός Ναός βρισκόταν στην πλατεία Σαν Νικόλα. Στο κέντρο της πρόσοψης του ναού με τις κολόνες σε γοτθικό στιλ, αναπαρίσταται ο Σωτήρ, ενώ στις δύο πλευρές, σε στάση δέησης, η Παναγία και ο Άγιος Νικόλαος, πολιούχος του χωριού.  Επίσης, διακρίνει κανείς το εραλδικό έμβλημα των Ντέλι Μόντι, καθώς και αυτό του Πανεπιστημίου του Κοριλιάνο (μια καρδιά και μια ασπίδα), ως σύμβολο αμοιβαίας συμμετοχής στην οικοδόμησή του.

Το κτίριο είναι χτισμένο σε σχέδιο λατινικού σταυρού με αψίδωμα προσανατολισμένο ανατολικά και διακρίνεται για το αξιοσημείωτο ύψος του, το οποίο τονίζεται από το μέγεθος των κιόνων που υποστηρίζουν το σκέπαστρο του κεντρικού κλίτους και από τις διακοσμητικές κορδέλες που υπογραμμίζουν τη γεωμετρική διάταξη των θόλων, χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό στοιχείο της Λέτσε.

Με το πέρασμα των αιώνων υπέστη πολυάριθμες μετατροπές με πιο σημαντική αυτή του 1878, όταν δημιουργήθηκε το μωσαϊκό δάπεδο, έργο του Άντζελο Μαζέλι. Σε όλο το μήκος του κεντρικού κλίτους, καθώς και των πλευρικών, διακλαδίζεται το Δέντρο της Ζωής. Στα κλαδιά του απεικονίζονται μερικές σκηνές της Παλαιάς Διαθήκης.  Πρόσφατα έργα συντήρησης του δαπέδου έφεραν στο φως ένα υπόγειο νεκροταφείο.

Στο δεξιό κλίτος συναντούμε πρώτα το ιερό που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Φραντσέσκο Ντι Πάολα, ενώ ακολουθούν αυτά του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Πέτρου Ιερομάρτυρα, της Παναγίας Αμώμου και του Εσταυρωμένου. Συνεχίζουμε στη δεξιά πτέρυγα όπου δεσπόζει ένα ιερό, αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, σκαλισμένο το 1716 από τον Κοριλιανό Γκαετάνο Καρόνε.

Στο διπλανό τοίχο υπάρχει άλλο, αφιερωμένο στη Μαντόνα ντελ Κάρμινε.τον χώρο που καταλαμβάνει η χορωδία υπάρχουν δύο πίνακες του 18ου αιώνα: ένας απεικονίζει τους Αγίους Κάρολο Βορομέο και Ορόντζο, και ο άλλος σύμβολα της Θείας Ευχαριστίας.

Η δεξιά πτέρυγα καταλαμβάνεται από το ιερό αφιερωμένο στη Μαντόνα ντελ Ροζάριο, δίπλα στο οποίο υπάρχει ο άμβωνας των θείων Μυστηρίων...

Στο αριστερό κλίτος βρίσκουμε το ιερό των Αγίων Γκαετάνο και Ιγνατίου ντι Λόιλα, του  Αγίου Αντωνίου της Πάντοβα, του Αγίου Λουίτζι Γκοντζάγκα, και τελευταίο αυτό του Αγίου Ορόντζο.

ΚΟΡΙΛΙΑΝΟ ΝΤ' ΟΤΡΑΝΤΟ (Corigliano d' Otranto)

Το κάστρο
 

   Το σημερινό κάστρο είναι το αποτέλεσμα διαφόρων παρεμβάσεων. Χτισμένο στο πιο ψηλό σημείο της περιοχής, χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως παρατηρητήριο. Στη συνέχεια υπήρξε ρωμαϊκό οχυρό για να μετατραπεί, τέλος, την εποχή του Φρειδερίκου, σε μικρό αμυντικό φρούριο.

  Με την άφιξη των Ντέλι Μόντι (1463) υπέστη περαιτέρω επέκταση με αποτέλεσμα να αντισταθεί στην επίθεση των Τούρκων το 1480. Με τον Τζιοβάν Μπατίστα Ντέλι Μόντι, το φρούριο έλαβε την σημερινή του μορφή με τέσσερις αμυντικούς πυργίσκους και αρχιτεκτονικά κριτήρια βασισμένα στις πολεμικές ανάγκες της εποχής. Οι τέσσερις πύργοι είναι αφιερωμένοι στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, τον αβά Αντώνιο τον Μέγα, τον Άγιο Γεώργιο και τον Άγιο Ιωάννη το Βαπτιστή. Σε κάθε έναν απο αυτούς υπάρχει το οικόσημο των Ντέλι Μόντι με επιγραφές που παραπέμπουν στις τέσσερις πρωτεύουσες αρετές.

  Στην κατασκευή του συντέλεσαν οι καλύτεροι Κοριλιανοί τεχνίτες, όπως ο Άντζελο Λόλι του οποίου το όνομα αναγράφεται στο επιστύλιο που στηρίζει το παράθυρο του πυργίσκου που είναι αφιερωμένος στον Αρχάγγελο Μιχαήλ.

  Με το τέλος της οικογένειας Ντέλι Μόντι, το Κάστρο αποκτήθηκε από τον Λουίτζι Τράνε το 1651 και διαμορφώθηκε σε δουκική κατοικία. Το 1667, ο Φραντσέσκο Τράνε διακόσμησε την πρόσοψη του κτιρίου με αγάλματα μεταφορικής σημασίας (οργανοπαίκτρια με βιόλα, αλήθεια, υπερηφάνεια, τύχη, θάρρος και γενναιοδωρία, τιμωρία, μέτρηση του χωρόχρονου, επιθυμία και κατοχή, επιείκεια, οργανοπαίκτρια με λύρα) και με προτομές επιφανών ανδρών (Αντόνιο ντι Λέβα, Μαρκέζε ντι Πεσκάρα, Ιάκοπο Καπάτσε Γκαλεότα, Κονσάλβο ντι Κόρντοβα, Ταμερλάνο, Τζιόρτζιο Καστριότα Σκάνδερμπεργκ, Χριστόφορος Κολόμβος, Κανγκράντε Ντέλα Σκάλα). Στο κέντρο δεσπόζει η μορφή του ανάμεσα στα αγάλματα της Ευσπλαχνίας και της Δικαιοσύνης. Το έργο πραγματοποιήθηκε από τον Κοριλιανό αρχιτέκτονα Francesco Manuli, τα αγάλματα αποδίδονται στό εργαστήριο του Αγκοστίνο Καρόνε, ενώ τα μπαλκόνια είναι έργο του Κοριλιανού Αντόνιο Φιορεντίνο.

Παραμονή Χριστουγέννων του έτους 2000, το κάστρο πέρασε στην κατοχή της Κοινότητας του Κοριλιάνο Ντ  Ότραντο με Δήμαρχο τον κ. Σαλβατόρε Φιόρε.

Περισσότερα στοιχεία με φωτογραφικό υλικό στην ιστοσελίδα        http://www.oikonomou-travel.gr/news.php

 

ΚΟΡΙΛΙΑΝΟ ΝΤ' ΟΤΡΑΝΤΟ (Corigliano d' Otranto)

Καουπόρτα και περιμετρικά τείχη του Κάστρου 

Βρίσκετε στην δεξιά πλευρά του κάστρου και χτίστηκε από τον Κοριλιανό φεουδάρχη Τζιοβάν Μπατίστα Ντέλι Μόντι στις αρχές του 16^ου αιώνα ως ολοκλήρωση του έργου οχύρωσης της περιοχής.

Η Κάου πόρτα, (κάτω πόρτα) “Νότια πύλη”, αποτελούσε την είσοδο εντός των τειχών του κάστρου.

Πρόκειται για μια χαρακτηριστική καταλανική πύλη με το τοπικό έμβλημα και το οικόσημο των Ντέλι Μόντι. Στο άνω γείσωμα μπορεί κανείς να δει την επιγραφή «INVIDIA INOPIA FA» (η ζηλοφθονία φέρνει δυστυχία), χαραγμένη με κεφαλαία γράμματα λίγα χρόνια μετά την κατασκευή της πύλης. Το ρητό καλούσε, και καλεί ακόμη σήμερα τους χωρικούς να μην φθονούν ό,τι βρίσκεται στο εσωτερικό των τειχών.

Τα αρχαία περιμετρικά τείχη εκτείνονταν κατά μήκος των σημερινών οδών Παλέστρο, Σάντι και Πεντίνο, ενώνονται στο κάστρο, ενώ ενδιάμεσα παρεμβάλλονταν πύργοι που χρησίμευαν ως παρατηρητήρια, ένα εκ των οποίων ήταν χωρίς αμφιβολία το σημερινό καμπαναριό του καθεδρικού ναού.

Στις δύο άκρες του κυρίου άξονα, υπήρχαν δύο πύλες, μοναδικές είσοδοι και έξοδοι του χωριού: η Κάου πόρτα και η Άνου πόρτα (άνω πόρτα) που οδηγούσε σε ένα ξέφωτο μπροστά στον καθεδρικό ναό.

Σήμερα μπορεί κανείς να δει μέρη του τείχους στην οδό Ντον Μπόσκο. Αυτά είναι πολύ εύκολα αναγνωρίσιμα καθότι διακρίνονται για ένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικό  αρχιτεκτονικό στοιχείο: ένα ημικυλινδρικό περίζωμα που εξέχει σε ύψος 3-4 μέτρων από το οδόστρωμα το οποίο επαναλάμβανε, συνεχίζοντάς το, το περίζωμα που περικλείει τα ακροπύργια και τα οχυρώματα του κάστρου.

ΚΟΡΙΛΙΑΝΟ ΝΤ' ΟΤΡΑΝΤΟ (Corigliano d' Otranto)

"Αψίδα "Λουκέτι"   (ετυμ. από Λουκέτα, όνομα παλαιάς οικογένειας του Κοριλιάνο)

     Η αψίδα οροθετεί την είσοδο μιας αυλής και αποτελείται από τρία μονολιθικά στοιχεία από ντόπια πέτρα: ένα τοξοειδές επιστύλιο καλά διατηρημένο και δύο διαβρωμένες δοκούς στήριξης στο κάτω μέρος, σκαλισμένες σε όλη τους την επιφάνεια.  Η πλούσια διακόσμηση της πύλης καταλαμβάνει όλη την μπροστινή επιφάνεια καθώς και το εσωτερικό του τόξου.

   Στο κέντρο της βρίσκεται εγχάρακτη η ημερομηνία κατασκευής: παρότι το 1497 ανήκει χρονολογικά στην περίοδο της Αναγέννησης, η διακόσμησή του παραπέμπει στις ρωμαϊκές πύλες, λόγω μιας αρθρωτής διάταξης από φύλλα σε κομψό μοντέρνο σχέδιο.

  Στη βάση της αριστερής δοκού, δυστυχώς δυσανάγνωστο, βρίσκεται σκαλισμένο ένα θαλάσσιο κήτος που πιθανώς επαναλαμβάνεται στη δεξιά δοκό. Στην εξωτερική παρειά των δοκών αναπαριστώνται αντικείμενα που μοιάζουν περιδέραια, ενώ οι κεντρικές παρειές περιέχουν μια σύνθεση φύλλων ακάνθου, που συνεχίζουν στην τοξοειδή διακόσμηση. Μια σειρά ημιρόμβων συμπληρώνουν τη δοκό.

  Και το επιστύλιο παρουσιάζει τρεις ζώνες εκ των οποίων η χαμηλότερη είναι διακοσμημένη με ελαφρά σκαλισμένα τετραγωνάκια, που διακόπτονται από την εγχάρακτη επιγραφή:              HODE: DELAUDU.

           DONA: GRACIA.

           IN CASA: DECOLA: ROBI

(Θεέ μου, δώρισε από ψηλά τη Χάρη σου στην οικογένεια Κόλα Ρόμπι).

Ακολουθούν μια φτερωτή μορφή με σπαθί, άγγελοι που μεταφέρουν ανθρώπους τυλιγμένους σε σεντόνια και, στη συνέχεια, ξαναρχίζει το καρέ μοτίβο.

    Η κεντρική ζώνη συνεχίζει με το ανθικό μοτίβο της δοκού.

   Η τελευταία δέσμη είναι η πιο πλούσια διακοσμημένη: από τα αριστερά παρατηρούμε έναν σκύλο (σύμβολο αφοσίωσης) που κρατά στο στόμα ένα δαχτυλίδι (ή βέρα), που φαίνεται να κατευθύνεται προς δύο μορφές: έναν άνδρα και μια γυναίκα που κρατούν ένα μεγάλο στεφάνι μέσα στο οποίο είναι χαραγμένο ένα αστέρι με οχτώ ακτίνες (υποστηρίζουν το καλό τους αστέρι). Στο εσωτερικό των τριγώνων του αστεριού παρατηρούμε απεικονίσεις που παραπέμπουν στους μύθους του Αισώπου και του Φαίδρου (οι ηθικές αρχές που πρέπει να τηρούνται για μια ευτυχισμένη ζωή). 

   Αμέσως μετά το αστέρι υπάρχει ένα ανάγλυφο που αναπαριστά τον Άγιο Γεώργιο έφιππο να σκοτώνει τον δράκο, που είναι δεμένος με λουρί που το κρατά μια γυναίκα με κορόνα. Πάνω από το κεφάλι του αλόγου δυο μορφές σε στάση δέησης.

   Στα δεξιά ένα δέντρο, ένα βάζο από το οποίο εξέχει ένα φυτό με μεγάλα φύλλα και δύο πουλιά στα κλαδιά του. Ακόμα δυο πουλιά που διασταυρώνουν τους μακριούς λαιμούς τους και αμέσως μετά ένα μικρότερο. Από κάτω ακόμα δυο πτηνά που πίνουν από τον ίδιο αμφορέα και, τέλος, μια όρνιθα με ένα δαχτυλίδι στο στόμα. Το δεξιό τμήμα καταλαμβάνεται από έναν μακρύ αγκαθωτό μίσχο.

   Στην αψίδα διακρίνονται δύο μεταφορικοί γλωσσικοί κώδικες που, αντλώντας ο ένας από τη λατινική παράδοση και ο άλλος από την ανατολική, παραπέμπουν σε μια ηθοπλαστική ερμηνεία:  οι νεόνυμφοι καλούνται να οικοδομήσουν μαζί τη ζωή τους και να στηρίξουν τα βάρη της βάσει των κανόνων της καλής συμπεριφοράς και της ηθικής, με την ελπίδα για ένα ευοίωνο μέλλον.